(Ευρωπολίτης, Σεπτέμβριος 2016)

Διαθέτει το χάρισμα του καθαρού και δυνατού λόγου και συνάμα η παρουσία του συνδυάζεται με την ταπεινότητα και την απλότητα.
Μετά από πέντε χρόνια διακονίας στην εκκλησία του Αγ. Ανδρέα στο Ντίσελντορφ  και προσφάτως, στην κεφαλή αυτής, αναμφίβολα μια κουβέντα μαζί του, προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον.
Ο Αρχιμανδρίτης κ. Θεοφάνης Λάππας προϊστάμενος του Ι. Ναού Αγίου Ανδρέα, αποδέχθηκε ευγενικά το αίτημά μας για μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Μας υποδέχθηκε στο φιλόξενο γραφείο του και μας μίλησε για όλα εκείνα που καθημερινά μας απασχολούν και τα οποία του εκθέσαμε υπό μορφή ερωτήσεων. Μας μίλησε για τα παιδικά του χρόνια στη Σκοτούσσα Σερρών όπου γεννήθηκε, για τις σπουδές, για τους λόγους και τα πρόσωπα που τον έστρεψαν στην ιεροσύνη, για την διακονία του στη Διασπορά αλλά και τον ρόλο της εκκλησίας στο σήμερα.
Σας ευχαριστούμε πολύ που δεχθήκατε να απαντήσετε στις ερωτήσεις μας για τους αναγνώστες της εφημερίδας «Ευρωπολίτης». Πείτε μας λίγα λόγια (τόπος γέννησης, πατρική οικογένεια, σπουδές) για να κάνουμε μία πρώτη γνωριμία μαζί Σας.
 

1. Λίγα λόγια για σένα (βιογραφικά στοιχεία, ο άνθρωπος Θεοφάνης)

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο χωριό μου στις Σέρρες. Σε μια φτωχή, αγροτική οικογένεια με πολλές δυσκολίες και στερήσεις, αλλά είχα το μυαλό μου στα γράμματα. Πέρασα με τις τότε πανελλήνιες εξετάσεις στη θεολογική σχολή της Θεσσαλονίκης, γιατί από τα 15 μου είχα βάλει στόχο να γίνω Ιερέας. Παράλληλα γράφτηκα ως δόκιμος μοναχός στη Μονή Δοχειαρίου στο Αγ. Όρος, προκειμένου να δοκιμάσω τον εαυτό μου στη μοναχική ζωή. Έτσι στο τέταρτο έτος των σπουδών μου έγινα μοναχός και χειροτονήθηκα Διάκονος. Στα 24 ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος με χειροτόνησε πρεσβύτερο και Αρχιμανδρίτη και μου ανέθεσε τη διοίκηση της ιστορικής Μονής Άνω Ξενιάς στην περιοχή του Βόλου. Στη Γερμανία ήρθα τρία χρόνια μετά, με την ευλογία του Μητροπολίτου μας Αυγουστίνου, για να διακονήσω την ελληνόφωνη Διασπορά. Τα τελευταία πέντε χρόνια στην ενορία του Αγ. Ανδρέα στο Ντύσσελντορφ.

2. Τι σε οδήγησε σε αυτή την διαδρομή 

Η κλήση, η κλίση, το βίωμα και το σχέδιο του Θεού! Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήμουν μέσα στην Εκκλησία. Εκκλησιασμός, Κατηχητικό, Εξομολόγηση… Σίγουρα βρέθηκαν στη διαδρομή μου και άνθρωποι που με ενέπνευσαν στην πνευματική ζωή. Έχω διαβάσει αρκετούς βίους Αγίων, αλλα το να βλέπεις την αρετή στην πράξη είναι απαράμιλλο.

3. Πόσο εύκολος ή δύσκολος είναι ο δρόμος ενός λειτουργού της Εκκλησίας

Όταν είναι η ζωή σου, το όλο και το τέρμα σου, είναι εύκολος δρόμος. Αν κρύβεται πίσω απ αυτό ιδιοτέλεια, τότε δυσκολεύει… Σίγουρα υπάρχει ο πειρασμός σε κάθε γωνιά να σε πολεμήσει, να σ απογοητεύσει, να σ αποδυναμώσει. Ως άνθρωποι έχουμε χρέος να γνωρίζουμε τον καλό και τον κακό μας εαυτό. Το μυστικό της επιτυχίας είναι να καλλιεργήσω τα χαρίσματά μου και να εναντιωθώ στα πάθη μου. Στο βάθος υπάρχει κήπος, ο Παράδεισος!

4. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν ιερωμένο  να λειτουργεί σε μια άλλη χώρα ;

Ο κάθε Ιερέας είναι στρατιώτης του Χριστού, της Εκκλησίας. Θα βρεθεί εκεί που εκκλησία τον χρειάζεται. Η δυσκολία αφορά στη προσαρμογή στα δεδομένα του κάθε τόπου. Έχουμε ορθοδόξους ιερείς στη Σιγκαμπούρη, στην Αργεντινή, σε χώρες της Αφρικής, που διακονούν με αυταπάρνηση κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Εδώ στο κέντρο της Ευρώπης, τα πράγματα είναι πολύ ευκολότερα. Δύσκολα ήταν στα πρώτα χρόνια της μετανάστευσης, όπου δεν υπήρχε ορθόδοξος Ναός και οι λιγοστοί Ιερείς έπρεπε να διανύουν μεγάλες αποστάσεις για να εξυπηρετούν τις λατρευτικές και μυστηριακές ανάγκες των Ελλήνων.

5. Νέα καθήκοντα ( προϊστάμενος – ανέπτυξε το, τι περιλαμβάνει η νέα θέση ευθύνες  κτλ )

Δε θα τα χαρακτήριζα νέα καθήκοντα επειδή ότι έκανα θα συνεχίσω να το κάνω. Απλώς είναι μεγαλύτερο το βάρος της ευθύνης. Η εκκλησιαστικές θέσεις δε γίνεται από τη φύση της εκκλησίας να έχουν χαρακτήρα εξουσίας. Είναι διακονία! Όσο ψηλότερα, τόσο μεγαλύτερος Σταυρός. Αυτή λοιπόν τη διακονία θα συνεχίσω να προσφέρω με τις μικρές μου δυνάμεις στην Ενορία μας. Και ξέρετε… Νιώθω μέσα μου ένα χρέος που θα πληρώνω και θα μένει πάντα ανεξόφλητο, γιατί οι άνθρωποι μας εδώ με περιέβαλαν με απεριόριστη αγάπη από την πρώτη στιγμή. 
Σ αυτό το πλαίσιο η κάθε ημέρα είναι γεμάτη. Πρέπει να εξομολογηθώ ότι η δουλειά του γραφείου δε μου είναι συμπαθής. Αγαπώ τη ποιμαντική, θέλω να βρίσκομαι ανάμεσα στους πιστούς, ν αφουγκράζομαι τις δυσκολίες, τα προβλήματά τους, τα ερωτήματα και τις αμφιβολίες τους. Έχουμε συχνά ασθενείς που νοσηλεύονται. Μοναχικούς ανθρώπους, ηλικιωμένους σε ιδρύματα. Πρέπει ο ιερέας να είναι και εκεί. Όπως και στις χαρές και στις γιορτές τους. Αυτά όλα βέβαια, είναι συνέχεια της διακονίας και της προσφοράς του προκατόχου μου.
Από την άλλη είναι και η γερμανική πλευρά. Στις σχέσεις μας με τις άλλες εκκλησίες και με την πόλη φυσικά, οφείλουμε να είμαστε παρόντες. Δε θέλουμε και δε γίνεται να απομονωθούμε και να γίνουμε ένα γκέτο. Τόσο ο ελληνισμός όσο και η ορθοδοξία είναι τεράστια μεγέθη. Και δυστυχώς πολλοί, ακόμα και σε υψηλές θέσεις ευθύνης, δεν το χουν αντιληφθεί. 

Στόχοι …. 6

Πολλοί! Παρέλαβα πολύ καλές δομές, τις οποίες οφείλω να επεκτείνω. Θα ήθελα πρώτα απ όλα να επενδύσω στους υπάρχοντες χώρους, βάζοντας και τη δίκη μου ανακαινιστική σφραγίδα. Και γιατί όχι να δημιουργηθούν και καινούργιοι. Οι πρώτοι μετανάστες ηταν όλοι νέοι και είχαν στο νου τους πάντα την επιστροφή στην πατρίδα. Τωρα πρέπει να δημιουργήσουμε καινούργιες συνθήκες. Π.χ. έχουμε ηλικιωμένους, να μεριμνήσουμε για έναν δικό τους χώρο. Οι νέοι μας, τα παιδιά που βαπτίζουμε, τα ζευγάρια που παντρεύουμε.. αναρωτήθηκε κανείς τι γίνεται ένα δυό χρόνια μετά; Θα προσπαθήσω να επενδύσω στον εθελοντισμό και να δημιουργηθούν καλοί και υγιείς πυρήνες για κάθε ομάδα από τις παραπάνω. Ήδη δρομολογούνται μηνιαίως ομιλίες με καλούς και ειδικευμένους ομιλητές σε θέματα οικογενειακών σχέσεων, θέματα διαπαιδαγώγησης κτλ. Έπειτα η Κατήχηση που είναι ένα ουσιαστικό κομμάτι της ζωής της εκκλησίας θα πρέπει να οργανωθεί μεθοδικά. Είναι ανώτερο το να μάθουμε τη δύναμη της λατρείας και το περιεχόμενό της , από ότι να πηγαίνω από συνήθεια. Το ξεδίπλωμα της ποιότητας του πολιτισμού μας, η όμορφη μουσική μας παράδοση, η τέχνη της αγιογραφίας, θα με απασχολήσουν στο εγγύς μέλλον. Πρέπει μάλλον να σταματήσω εδώ….

7. Έχετε μετανιώσει για επιλογές που έχετε κάνει στην πορεία της ζωής σας ( Σπουδές – εκκλησία – ανθρώπους ) ; 

Αν ξεκινούσα τωρα από την αρχή τη ζωή μου, νομίζω πως η πορεία μου θα ηταν παρόμοια. Ίσως να ήμουν περισσότερο προσεκτικός στις συνεργασίες μου.

8. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας ;

Ο εαυτός μου. Πόσες φορές έχουμε πει, δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου. Ε, αυτό το θηρίο που κρύβεται  μέσα μας, προσπαθούμε να δαμάσουμε. Πολλοί λένε φοβάμαι τον Θεό και τους ανθρώπους. Τον Θεό τον αγαπώ και η αγάπη διώχνει τον φόβο. Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν δυσκολίες, επειδή είναι αμφίδρομες. Γενικά είμαι καλοπροαίρετος και δεν είναι λίγες οι φορές που η κακότητα άλλων με ζημίωσε. Όμως γιατί να είμαστε καχύποπτοι; 

2. Σύνοδος Κρήτης ( Λίγα λόγια, Συμπεράσματα, και η θέση σου γενικότερα )

Το ότι συναντήθηκαν οι ορθόδοξες Εκκλησίες και διακηρύξαμε ότι παρά τις ποικίλες γλώσσες καὶ νοοτροπίες, παρά τα ελαττώματα και τις ανθρώπινες αδυναμίες, παρά τις μεταξύ μας παρεξηγήσεις και αντιθέσεις, μοιραζόμαστε την μία και αυτήν πίστη στην Τριαδική Θεότητα και στα μυστήρια της Εκκλησίας και του ανθρώπου, και αυτήν την κοινή πίστη ομολογούμε, αυτό είναι πολύ μεγάλο και άγιο και καθιστά απο μόνο του την Σύνοδο Μεγάλη και Αγία, που σφραγίζει τη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον 21ο αιώνα. Γνωρίζετε φυσικά ότι τέσσερις εκκλησίες στο παρά πέντε της σύγκλησης της Συνόδου, δήλωσαν αποχή.´Οποτε δυστυχώς η Εκκλησία ταυτίστηκε με κοσμικά καθεστώτα πάντοτε αποδυνάμωσε την Ορθόδοξη μαρτυρία και παρουσία. Ας είμαστε ειλικρινείς δυστυχώς εμείς οι Ορθόδοξοι και οι Εκκλησίες μας φέρουν τον σταυρό των Εθνικών Εκκλησιών και ακολουθούν τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Ισως αυτό που συνέβη ήταν για να δούμε την πραγματικότητά μας και να εντείνουμε την προσοχή μας και τις προσευχές μας για την ουσιαστική ενότητα και μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο. 
Ωστόσο, οι Εκκλησίες που απουσίασαν έχουν προσυπογράψει και οι Προκαθήμενοι και οι αντιπρόσωποι τους όλα τα κείμενα σε όλες τις προσυνοδικές  επιτροπές. Είναι κείμενα που είχαν προετοιμαστεί και από τις 14 Ορθόδοξες Εκκλησίες, και πιστεύω ότι δεν θα έχουν κανένα λόγο να αρνηθούν. Εξάλλου δεν έχουν μέσα τα κείμενα αποφάσεις αλλαγής της ζωής της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

3. Ρόλος εκκλησίας στην Κοινωνία
4. Ποιος είναι ο ρόλος του Ιερέα στην σύγχρονη κοινωνία που μαστίζεται από τόσα προβλήματα ;

Θα απαντήσω επιγραμματικά. Λειτουργικός, κατηχητικός, ενωτικός, εμπνευστικός, σύγχρονος, δραστήριος, θεραπευτικός και παρηγορητικός. Σημειώστε όμως ότι η καραμέλα της σύγχρονης και διεφθαρμένης εποχής δεν υπάρχει. Αν διαβάσετε παλαιά Διαθήκη θα δείτε τους προφήτες και τους κριτές να στηλιτεύουν τη διαφθορά. Ο Χριστός χαρακτηρίζει τη γενεά του άπιστη και διεστραμμένη. Ο Χρυσοστομος το ίδιο, οι βυζαντινοί συγγραφείς, οι ιεροκήρυκες του 20ου αιώνα. Λοιπόν, η διαφορά μας είναι ότι  βλέπουμε μέσα στις οθόνες μας τις ζωές άλλων ανθρώπων και ταυτιζόμαστε.

2. Σήμερα η πατρίδα αντιμετωπίζει μεγάλη οικονομική κρίση αλλά και κρίση αξιών. Δυο λόγια παρηγοριάς αρκούν ή μήπως η εκκλησία πρέπει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο διαφώτισης και παρέμβασης;

Είναι γεγονός, πως η εκκλησία της Ελλάδος αιφνιδιάστηκε με την κρίση, όπως άλλωστε όλο το κοινωνικό και πολιτικό σύστημα, αν και οι δομές ανθρωπιστικής υποστήριξης είχαν ήδη καταγράψει διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες και πριν το 2010. Παρ΄ όλα αυτά, τα αντανακλαστικά της λειτουργήσαν ταχύτατα. 
Αρκεί να σας πω, πως ιερές Μητροπόλεις, Ενορίες και ιερές Μονές διέκοψαν μεγάλο μέρος των έργων τους, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ανθρωπιστικές ανάγκες. 

3. Οι νέοι βρίσκονται αντιμέτωποι με πολλούς κινδύνους. Πως η εκκλησία μπορεί να βοηθήσει ; Κατά πόσο οι νέοι είναι κοντά στην εκκλησία και ειδικότερα όταν ζουν σε μια ξένη χώρα ;

Τα νέα παιδιά μας είναι καλά παιδιά! Τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τους δημιουργούν οι μεγαλύτεροι γιατί πίσω από τις κουρτίνες κρύβεται κέρδος και ιδιοτέλεια. Όταν καλλιεργείς έναν ψεύτικο παράδεισο, είναι επόμενο ότι σύντομα θα απογοητευτούν. Ακόμα τοποθετώ τον εαυτό μου στους νέους. Διψάμε λοιπόν για αλήθεια, για ελπίδα, για φώς, για δύναμη, για ζωή, για αυθεντικότητα. Αυτά μας λείπουν. Είμαστε κορεσμένοι από ψέμα, συμβιβασμό, μετριότητα, σκοπιμότητες, νεκρή πίστη, υπερβολὲς χωρὶς περιεχόμενο, ρηχή και ανούσια επίδειξη.
Όταν λοιπόνοι νέοι βιώσουν την αυθεντικότητα και την ανιδιοτέλεια, θα ρθουν και στην εκκλησία.
Εδώ έχουμε δόξα τω Θεώ, παρά τις αντιθέσεις που δημιουργεί ένα ξένο πολιτισμικά περιβάλλον, νέους που αγαπούν τη πίστη, την εκκλησία, την παράδοση μας και σ αυτούς θα επενδύσουμε, ώστε να γίνουν κήρυκες και για τους υπόλοιπους. 

4. Εκκλησία και τεχνολογία (FB κτλ )

Η ορθόδοξη εκκλησία δεν αμφισβήτησε ποτέ την επιστήμη, την πρόοδο και την τεχνολογική εξέλιξη. Σκεφτείτε ότι, οι πρώτοι που αντικατέστησαν τα κεριά με λάμπες στους πολυελαίους, ηταν οι ναοί. Όπως και τα χειρόγραφα αντικατέστησε η τυπογραφία. Τωρα βλέπω οι νεότεροι χρησιμοποιούν iPad στο ψαλτήρι. Αυτά όλα είναι μέσα για τον ίδιο σκοπό, τη δοξολογία του Θεού. Σ ένα περιβάλλον που ο τρόπος επικοινωνίας αλλάζει γοργά, δε θα μείνουμε απαθείς θεατές. Ο απ. Παύλος γράφει: έγινα τα πάντα σε όλους για να κερδίσω κάποιους. 

5 Εκκλησία και Πρόσφυγες άλλων θρησκειών

Προσωπικά δεν μπορώ να δεχτώ κάποιον που αρνείται την προσφορά σε πρόσφυγες και μετανάστες. Για μένα αυτός δεν είναι ούτε Έλληνας ούτε ορθόδοξος. Κάθε τέτοια συμπεριφορά αμφισβητεί θεμελιώδεις αξίες της ιστορίας και της πίστης μας. Αν σε κάτι διαφοροποιείται ο Χριστιανισμός και ιδιαίτερα η Ορθοδοξία από κάθε άλλη θρησκεία, είναι η ταύτιση του αδικημένου, του πεινασμένου, του διψασμένου, του φτωχού και του κατατρεγμένου με τον ίδιο τον Χριστό. Το Ευαγγέλιο χαρακτηρίζει απερίφραστα ως ψεύτη εκείνον που διαχωρίζει την αγάπη προς τον θεό και την αγάπη προς τους ανθρώπους. Οι αξίες αυτές αποτελούν τον παράγοντα επιβίωσης του Ελληνισμού δια μέσου των αιώνων.

6 Κάποιοι λένε πως “ ο Θεός δεν θα εγκαταλείψει την Ελλάδα και τους Έλληνες “ Πόσο η πίστη μπορεί να βοηθήσει ;

Όσο παραμένουμε μουδιασμένοι παρατηρητές δεν θα αλλάξει τίποτα . Τα πράγματα δεν γίνονται από μόνα τους.

Η άποψη ότι δεν θα αφήσει ο Θεός που λένε κάποιοι της εκκλησίας, δεν είναι πάντα έτσι. Αφήνει ο Θεός σας πληροφορώ. Άφησε 400 χρόνια σκλαβιάς, άφησε να πέσει η Τσαρική Ρωσία και να επικρατήσει η μπολσεβική επανάσταση και η αθεΐα και να γκρεμιστούν οι ναοί. Άφησε πολλά πράγματα στην ιστορία και γιατί να μην αφήσει και τώρα; Τι έχει δηλαδή με μας; Το θέμα λοιπόν δεν είναι αν θα αφήσει ο Θεός αλλά αν εμείς θα αφήσουμε το Θεό. Τον αφήσαμε ,τον αφήσαμε. Δυστυχώς. Υπάρχει όμως ένας λαός που έχει σπόρο μέσα του και ο άθεος ακόμα έχει σπόρο για το αγνό. Δεν το πιστεύει όμως ότι μπορεί να είναι αληθινό. Αυτή είναι η αποστολή της εκκλησίας να φυτρώσει ο σπόρος. Αυτό προσπαθούν να γκρεμίσουν. Αν δουν ότι ένας χτίζει κάτι έρχεται το σύστημα να το γκρεμίσει αυτό . Αρχίζουν και ρίχνουν λάσπη λέγοντας ότι αυτός ας πούμε είναι απατεώνας ,είναι υποκριτής. Δεν πειράζει όμως η Εκκλησία στηρίζεται σε Μάρτυρες, στηρίζεται σε Χριστό Σταυρωμένο και ηττημένο. Η μεγαλύτερη νίκη είναι η ήττα του Σταυρού. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συκοφαντημένος και εξόριστος ήταν. Αυτός όμως έμεινε στην ιστορία και σε αυτόν πίστεψε ο λαός. Δεν πίστεψε στους άλλους. Και σήμερα το ίδιο θα γίνεται.

7 Μήνυμα αισιοδοξίας στους Αναγνώστες μας

Εγώ είμαι γεμάτος φωτιά αυτήν την στιγμή μέσα μου , πολλά δεν έχω, αλλά αγαπώ τον πολιτισμό μας, τον θησαυρό μας, την Εκκλησία. Αν αυτά τα νιώσουμε γνήσια μέσα μας και πορευτούμε με πνεύμα ενότητας, ομοψυχία και αλληλεγγύη, είμαι πεπεισμένος ότι θα κάνουμε θαύματα.