Λειτουργικό Έτος

Όταν λέμε ή ακούμε Λειτουργικό έτος, πρέπει να καταλαβαίνουμε όλα που ψάλλονται και γίνονται στην Εκκλησία και στο σπίτι μας και στη ζωή μας προς τον Θεό και τή Θεοτόκο και τους Αγίους μας στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους. Επίσης τις ενότητες στις οποίες είναι κατανεμημένα, τα ονόματά τους, τη χρονική περίοδο στην οποία ψάλλονται ή γίνονται και τέλος τον τρόπο, την τάξη και τη σειρά που ψάλλονται.

Τα παρακάτω παραδείγματα ίσως μας βοηθούν να το καταλάβουμε καλύτερα:

Έχουμε ένα ετήσιο κύκλο ακίνητων εορτών που αρχίζουν την πρώτη Σεπτεμβρίου και βρίσκονται στά ΜΗΝΑΙΑ, δηλ. στα δώδεκα λειτουργικά βιβλία, ένα για κάθε μήνα. Μέσα σ‘ αυτά βρίσκουν οι ψάλτες τα τροπάρια και όλα τα σχετικά κείμενα και αναγνώσματα που ανήκουν στήν κάθε ακίνητη γιορτή του Χριστού, της Θεοτόκου, του Τιμίου Σταυρού, των Αγγέλων, των Αγίων και διαφόρων γεγονότων που γιορτάζονται από την Εκκλησία (π.χ. Ευαγγελισμού, Χριστουγέννων, Αγ. Γεωργίου, Αγ. Παρασκευής, Ανάμνησης των Εγκαινίων της Αγίας Σοφίας κλπ.). Αυτά είναι Λειτουργικό έτος.

Έχουμε ένα ετήσιο κύκλο κινητών εορτών με βάση το Πάσχα, που τον ζούμε πιο έντονα στίς δέκα πριν (στο ΤΡΙΩΔΙΟ) και στις εννέα μετά το Πάσχα εβδομάδες (ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟ), που συνεχίζεται όμως σ‘ όλη τη διάρκεια του έτους και εκτυλίσσεται σε εβδομάδες και ημέρες της εβδομάδας και ώρες του εικοσιτετραώρου και συναντάται με τις ακίνητες εορτές του προηγούμενου κύκλου.

Πρόκειται ουσιαστικά για την εορτή του Πάσχα που γιορτάζεται κάθε Κυριακή και εκείνες της Θεοτόκου, του Σταυρού, των Αγγέλων και των Αγίων στις οποίες είναι αφιερωμένη η εβδομάδα. Αυτά είναι Λειτουργικό έτος.

Έχουμε ένα ετήσιο κύκλο τροπαρίων, που είναι κατανεμημένα σε εβδομάδες και ημέρες της εβδομάδας και στους οκτώ μουσικούς ήχους (τρόπους) με τους οποίους ψάλλονται. Ο κύκλος αυτός είναι κινητός αφού εξαρτάται από το ΠΑΣΧΑ (που είναι κινητό), τα τροπάριά του ψάλλονται ή δεν ψάλλονται κατά περίπτωση ή ψάλλονται μαζί με εκείνα των ΜΗΝΑΙΩΝ και βρίσκονται στό βιβλίο ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗ ή ΟΚΤΩΗΧΟΣ με τη σειρά των ήχων: πρώτος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος, πλάγιος πρώτος, πλάγιος δεύτερος, βαρύς, πλάγιος τέταρτος. Αυτά είναι Λειτουργικό έτος.

Η Μεταμόρφωση του Χριστού

Εκτός από τα ΜΗΝΑΙΑ, την ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΗ, το ΤΡΙΩΔΙΟ και το ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟ υπάρχουν επίσης ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ, το ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ, το ΕΥΧΟΛΟΓΙΟ, το ΩΡΟΛΟΓΙΟ, το ΘΕΟΤΟΚΑΡΙΟ, το ΤΥΠΙΚΟ, το ΨΑΛΤΗΡΙΟ και άλλα από τα οποία και με τη βοήθεια των οποίων θα βρουν οι Ψάλτες και οι Ιερείς τα τροπάρια και τα αναγνώσματα που πρέπει κάθε φορά να διαβάσουν ή να ψάλουν. Αυτά είναι Λειτουργικό έτος.

Έχουμε ακόμη μια πλούσια ασκητική (νηστείες, εκκλησιασμούς, προσευχές, αγρυπνίες, Ευχέλαια, Εξομολογήσεις, Κοινωνίες κλπ.) και μια πλούσια εορταστική παράδοση (Λειτουργίες, Εορτές, Βαπτίσεις, Γάμους, Ονομαστικές γιορτές κλπ.), που καλύπτουν ολόκληρο το έτος και μας βοηθούν να μένουμε ενωμένοι με τόν Κύριό μας Ιησού Χριστό και να ζούμε σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελίου και τους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας και των Πατέρων μας. Αυτά είναι Λειτουργικό έτος.

Λειτουργικό έτος λοιπόν σημαίνει ακόμη όλη τη ζωή της Εκκλησίας, που συνοψίζεται και καθρεπτίζεται στο κάθε έτος. Αυτή η ζωή είναι συνεχής και ασταμάτητη και πολύπλευρη ακριβώς όπως και η ζωή. Όπως δε σταματούμε ποτέ την αναπνοή μας, έτσι δε σταματούμε και τη λειτουργία μας.

Διακοπή σημαίνει ασφυξία και θάνατος. Γιαυτό και φροντίζουν οι πιστοί να εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία που προσφέρει το λειτουργικό έτος ώστε να μετανοούν και να επιστρέφουν και να επαναπροσαρμόζωνται στο εκκλησιαστικό σώμα κάθε φορά που η αμαρτία, η αμέλεια και ο πειρασμός τους παρέσυραν σε αποσκιρτήσεις και άστοχες κοσμικές προτιμήσεις.