Νηστεία

Νηστεία

Ηλέξη νηστεία σημαίνει κανονικά: δεν εσθίω, δηλαδή δεν τρώγω. Όταν όμως δεν τρώγω κακοποιώ και δυσκολεύω το σώμα μου που υποφέρει και διαμαρτύρεται. Γιαυτό και γίνονται δυστυχώς όλο και περισσότεροι εκείνοι που καταργούν τη νηστεία τάχα για να έχουν δύναμη και υγεία να εργάζονται και φθάνουν στην πολυφαγία και την καλοφαγία με αποτέλεσμα να χάνουν όντως την υγεία τους και να συντομεύουν τη ζωή τους. Είναι γνωστό ότι δεν υποφέρουμε σήμερα από υποσιτισμό και πείνα εδώ που ζούμε αλλά από υπερτροφία και σπατάλη αγαθών και υγείας.

Η νηστεία της Εκκλησίας είναι προτροπή. Είναι ελεύθερη απόφαση και αγώνας και κατόρθωμα του πιστού στην προσπάθειά του να γίνει Χριστός και να γίνει Άγιος. Όποιος δεν ξεκίνησε αυτόν τον αγώνα ή δεν δέχεται και δεν καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει χριστιανική ορθόδοξη ζωή χωρίς αυτόν, δεν έχει καμιά σχέση με την Εκκλησία. Δεν την κατάλαβε, δεν την ακολουθεί και θυμίζει τα ξερά ξύλα που κόπηκαν και απομακρύνθηκαν από το χρήσιμο δένδρο, που απλά δεν τα βάλαμε ακόμη στη φωτιά. Η συζήτηση επίσης για τις νέες τροφές που συχνά δεν ξέρουμε την προέλευση και τη σύνθεσή τους δεν έχει να κάνει με την Εκκλησία. Δεν αναζητούμε με το μικροσκόπιο να βρούμε τι περιέχουν οι τροφές αλλά καταπολεμούμε τα μικρά και μεγάλα πάθη που έχουμε και σκέπασαν την πίστη και τη συνείδηση και την αγάπη μας και δε μας αφήνουν ούτε να αντιληφθούμε ούτε να ζήσουμε τη ζωή που προτείνει η Εκκλησία μας. Νηστεύω θα πει μετανοώ, αγωνίζομαι να αλλάξω τη ζωή μου και να την επαναφέρω στο δρόμο και στο θέλημα του Θεού.

Αν το καταλαβαίνω και το θέλω και το αναζητώ αυτό, τότε ούτε οι τροφές με ενδιαφέρουν ούτε η χρονική διάρκεια των νηστειών. Είμαι ευτυχής και δοξάζω τον Θεό και ευχαριστώ την Εκκλησία μου, που μου προτείνει με την κάθε σαρακοστή της μια ακόμη ευκαιρία και βλέπω ότι δέ με ξέχασε και δε χάθηκαν οι ελπίδες μου για σωτηρία.
Αν μάλιστα μαθαίναμε και καμιά φορά να αποταμιεύουμε μικρά ή μεγάλα ποσά στις περιόδους των νηστειών και να τα προσφέρουμε στους γυμνητεύοντες και πεινώντες αδελφούς μας, τότε θα αναδεικνύαμε μαζί με τον πνευματικό και τον φιλάνθρωπο και κοινωνικό χαρακτήρα της νηστείας.
Όλη όμως αυτή η φροντίδα και αληθής κατήχηση είναι έργο της οικογενείας, της οικογενειακής μας Εκκλησίας και ευθύνης. Εδώ θα μάθουμε το παιδί μας και να πιστεύει και να νηστεύει και να εκκλησιάζεται και να τιμά τις Εικόνες και να γιορτάζει τη γιορτή του. Εδώ θα τιθασεύσουμε τη λαιμαργία των μεγάλων και των μικρών και θα οργανώσουμε την υγιεινή διατροφή μας με τρόπο τέτοιο που και η υγεία όντως να διαφυλάσσεται και τα καλά έργα μας να φθά νουν στον Θεό και στον άνθρωπο.

Στην Κατήχηση ανήκουν:

Οι νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας

Όλες οι Τετάρτες και οι Παρασκευές του έτους.
Καταλύουμε νηστήσιμα φαγητά χωρίς λάδι και καθόλου οινοπνευματώδη ποτά. (Όσπρια, όλα τα θαλασσινά εκτός από ψάρια, λαχανικά, φρούτα, ψωμί κλπ.).

Η παραμονή της εορτής των Φώτων, (δηλαδή, στις 05 Ιανουαρίου).
Καταλύουμε νηστήσιμα φαγητά χωρίς λάδι και καθόλου οινοπνευματώδη ποτά. (π.χ. Όσπρια, όλα τα θαλασσινά εκτός από ψάρια, λαχανικά, φρούτα, ψωμί κλπ.), εκτός αν συμπέσει ημέρα Σάββατο ή Κυριακή, οπότε επιβάλλεται το λάδι (δηλαδή πρέπει να καταλύσουμε λάδι).

Η Μεγάλη Σαρακοστή, (δηλ., οι επτά εβδομάδες πριν από το Πάσχα).
Στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, μόνο τα Σάββατα και οι Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής ήταν με λάδι, ενώ όλες οι καθημερινές ήταν με ξηροφαγία και χωρίς λάδι. Εκεί έχουν την αρχή τους και τα τριήμερα της ξηροφαγίας που κρατούν και σήμερα κάποιοι χριστιανοί στην πρώτη και στη Μεγάλη Εβδομάδα. Και ενώ ουδέποτε τροποποιήθηκε ή καταργήθηκε αυτή η νηστεία, στην πράξη επεκράτησε αυτό που σήμερα γνωρίζουμε και κρατούμε ως Μεγάλη Σαρακοστή, δηλαδή:
Καθαρή Δευτέρα, Τετάρτες και Παρασκευές, Μεγάλη Δευτέρα, Μεγάλη Τετάρτη, Μεγάλη Παρασκευή και Μέγα Σάββατο χωρίς λάδι και σ΄ όλες τις άλλες ημέρες, Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο Κυριακή, λάδι και με φειδώ οινόπνευμα, π.χ. λίγο κρασί.
Η γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου-25 Μαρτίου-και η Κυριακή των Βαΐων-η πριν από το Πάσχα Κυριακή-εξαιρούνται και καταλύουμε ψάρι.

Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων, (δηλαδή, το χρονικό διάστημα από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι και 28 Ιουνίου).
Αυτή η νηστεία είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια ανάλογα με το Πάσχα, αν είναι όψιμο ή πρώιμο. Έτσι, αν το Πάσχα είναι στις 03 Μαΐου ή αργότερα, δε μένουν ημέρες γι αυτή τη νηστεία, ενώ, αν είναι στις 04 Απριλίου, μένουν 29 ημέρες γι αυτή τη νηστεία. Στις Τετάρτες και Παρασκευές νηστεύουμε το λάδι και στις άλλες ημέρες, Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο, Κυριακή, καταλύουμε λάδι, ψάρι και με φειδώ οινόπνευμα (π.χ. λίγο κρασί).

Η νηστεία του Δεκαπενταυγούστου, (δηλαδή, από 01 μέχρι και 14 Αυγούστου).
Στη νηστεία αυτή της Παναγίας έχουμε νηστεία από λάδι στις Τετάρτες και Παρασκευές και λαδερά νηστήσιμα στις άλλες ημέρες. Η γιορτή της Μεταμορφώσεως-06 Αυγούστου-εξαιρείται και καταλύουμε ψάρι, όποια ημέρα και αν τύχει.

Η νηστεία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στις 29 Αυγούστου.
Ισχύουν όσα γράψαμε για τη νηστεία της παραμονής των Φώτων (05 Ιανουαρίου).

Η νηστεία του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου.
Ισχύουν όσα γράψαμε για τη νηστεία της παραμονής των Φώτων (05 Ιανουαρίου).

Η νηστεία των Χριστουγέννων, (δηλαδή από 15 Νοεμβρίου μέχρι και 24 Δεκεμβρίου).
Ισχύουν όσα γράψαμε για τη νηστεία των Αγίων Αποστόλων, δηλαδή νηστεία από λάδι στις Τετάρτες και Παρασκευές, λαδερά νηστήσιμα στις άλλες ημέρες και ψάρι μέχρι και τις 17 Δεκεμβρίου.

Εξαιρέσεις στη νηστεία

Ηδιάθεση της Εκκλησίας να ξεχωρίσει κάποια πρόσωπα και να τονίσει το ρόλο τους στη ζωή της (π.χ. Χριστός, Θεοτόκος, Άγγελοι, Ιωάννης Πρόδρομος, Απόστολοι και άλλοι μεγάλοι Άγιοι) από τη μια και η φιλανθρωπία της από την άλλη, οδήγησε την Εκκλησία να καθιερώσει ένα πλήθος από εξαιρέσεις στις παραπάνω νηστείες και είναι καλό να τις γνωρίζουν και να τις εφαρμόζουν οι πιστοί. Και η νηστεία τους θα είναι έτσι ευκολότερη και η εκκλησιαστική τάξη και παράδοση θα φυλάσσεται ακριβέστερα.. Τις σημειώνουμε εδώ για να τις μάθουμε.

Το Μέγα Σάββατο νηστεύουμε το λάδι, όχι όμως τα άλλα Σάββατα και Κυριακές του έτους, είτε συμπέσουν σε περιόδους νηστείας είτε όχι..
Στις Δεσποτικές και Θεομητορικές γιορτές του έτους (δηλαδή στις γιορτές του Χριστού και της Παναγίας), που βρίσκονται σε Σαρακοστή, καταλύουμε ψάρι, ανεξάρτητα αν κάποιες συμπίπτουν και σε Τετάρτες ή Παρασκευές (π.χ. Ευαγγελισμού-25 Μαρτίου, Βαΐων-Κυριακής πριν το Πάσχα, Μεταμορφώσεως-06 Αυγούστου, Εισοδίων-21 Νοεμβρίου).

Στις Δεσποτικές και Θεομητορικές γιορτές του έτους, που δεν βρίσκονται σε Σαρακοστή, καταλύουμε ψάρι ή και κρέας, ακόμη κι αν τύχουν σε Τετάρτες ή Παρασκευές (π.χ. Περιτομής του Χριστού-01.Ιανουαρίου, Θεοφανείων-06 Ιανουαρίου, Υπαπαντής του Χριστού-02 Φεβρουαρίου, Κοιμήσεως της Θεοτόκου-15 Αυγούστου, Γενεθλίου της Θεοτόκου-08 Σεπτεμβρίου).

Στις Τετάρτες και Παρασκευές που θα συμπέσουν οι γιορτές του Τιμίου Προδρόμου-07 Ιανουαρίου και 24 Ιουνίου, των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου-29 Ιουνίου, του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου-14 Νοεμβρίου και η γιορτή του Αγίου της Ενορίας μας-για το Ντύσσελντορφ 30 Νοεμβρίου, καταλύουμε ψάρι.

Την Τετάρτη και την Παρασκευή της Τυρινής Εβδομάδας (δηλαδή, την εβδομάδα πριν από την έναρξη της Μεγάλης Σαρακοστής) καταλύουμε ψάρι, τυρί και αβγά.

Οι Τετάρτες και Παρασκευές από 25 Δεκεμβρίου μέχρι και 04 Ιανουαρίου, εκείνες της Α΄ εβδομάδας του Τριωδίου, της Διακαινήσιμης εβδομάδας και της εβδομάδας μετά την Πεντηκοστή είναι ημέρες κρεωφαγίας.